Londen – Jack the Ripper tour
Jack the Ripper
Het is oktober 2009. Warm aangekleed sluiten mijn moeder en ik achter een klein groepje toeristen aan op weg naar het donkere Whitechapel. Intussen is ze er wel aan gewend, die mama van mij. Dus ging ze vol enthousiasme mee om kaartjes te halen voor de Jack the Ripper tour in Londen. Als iedereen zich verzameld heeft tussen de lelijke Big Ben beeldjes in een kleine souvenirwinkel, kunnen we achter onze tourguide aan. Een echte ‘Ripperologist’ zoals dat heet. Het blijft me verbazen dat er ontzettend veel mensen zijn die al hun tijd steken in het bestuderen van deze iconische moordzaak, maar dat er nog steeds niemand is die de grote vraag met zekerheid kan beantwoorden. Wie was Jack the Ripper?
Misschien is het niet nodig om Jack the Ripper te introduceren, maar toch voor de mensen die totaal geen idee hebben waar ik over praat. Eind 19e eeuw werd Londen geteisterd door een reeks moorden op vrouwen die werkten als prostituee. De heftig toegetakelde lichamen werden kort achter elkaar gevonden, en daarna stopten de moorden ineens. Tot op de dag van vandaag is het een van de bekendste onopgeloste moordzaken ter wereld, waar veel verschillende theorieën de rondte over doen. Wát Jack the Ripper was weten we dus: een gewelddadige maniak die het op een specifieke doelgroep had gemunt. Maar wié hij nou precies was…
Samen met een handvol anderen proberen we dichter bij het antwoord op deze vraag te komen. We doen een plein aan dat is omgedoopt tot ‘Catherine Eddowes Square’. Hier werd in 1888 het verminkte lichaam gevonden van Catherine Eddowes, het vierde slachtoffer van een van de bekendste seriemoordenaars ter wereld. De gids vertelt over de beruchte nacht dat niet alleen Eddowes, maar ook Mary Jane Kelly werd vermoord.
Straatbeeld
Als we verder lopen benadrukt onze gids dat we blij mogen zijn dat we met een groepje zijn, omdat Whitechapel geen koosjere wijk is om alleen rond te dwalen. Een beetje mosterd na de maaltijd, aangezien de central line van de metro er die dag uit lag en mijn moeder en ik via de exacte Jack the Ripper route naar het startpunt blijken te zijn gelopen. Gelukkig is Londen in 2009 niet te vergelijken met het Londen van ruim 100 jaar daarvoor. En dat blijkt ook wel uit de rondleiding. Hoe gedetailleerd onze ‘Ripperologist’ de situaties ook schetst, van het victoriaanse straatbeeld is helaas weinig over.
‘Kijk, hier sliep Mary Jane Kelly toen ze werd aangevallen door een man die de duivel zelf bleek te zijn’ vertelt onze gids terwijl hij naar een parkeergarage wijst. We lopen door 20e eeuwse Engelse straten terwijl we de man en zijn verhalen volgen waar hij ons maar heen leidt. En om eerlijk te zijn, kan hij ons alles wel wijs maken. Hij is immers de specialist, en wij zijn gewoon een stel ramptoeristen die gewoon een klein beetje bang gemaakt willen worden.
We vervolgen onze tocht. Langs een basisschoolplein waar Annie Chapman gevonden werd. Via de straat waar Mary Ann Nichols bruut werd vermoord. Naar de locatie waar de keel van Elizabeth Stride werd doorgesneden. Toen plekken die het daglicht niet konden verdragen, nu straten, stoepjes en woonhuizen.
Steegjes en complotten
Misschien begrijpt onze gids dat we toch nog een beetje van de sfeer van het Londen van Jack the Ripper willen proeven, maar waarschijnlijk is het een doordachte aanvulling op de rondleiding… de steeg in de buurt van Artillery Lane. Een prachtig straatje met 18e eeuwse gevels, waar nu winkeltjes en eettentjes in zitten.
In het straatje mogen we wild mee speculeren over wie Jack de Ripper nu geweest zou zijn. Was het H.H. Holmes? Een Amerikaanse vastgoedmagnaat met zijn eigen moordhotel? Of toch een complot om de geboorte van het bastaardkind van prins Albert Victor te voorkomen? Onze Ripper-expert houdt er zo zijn eigen ideeën op na over wie de dader geweest moet zijn, maar laat genoeg aan de verbeelding over om door te fantaseren over deze cold case. Terwijl mijn moeder nog even gniffelt als we ‘Cock street’ in slaan, hoor ik onze tourgenoten onderling bespreken wat ze net allemaal gehoord hebben.
Verbeelding
En dat is het vooral. Wat we gehoord hebben. De gids kan geweldig vertellen en weet echt alles over de zaak. Of je nu net als ik je tienerjaren hebt besteed aan het lezen van seriemoordenaar-encyclopedieën, of dat je denkt dat de film From Hell het bij het rechte eind had. Je kunt hem alles vragen en zal overal eerlijk antwoord op krijgen. Dit zijn mensen die echt weten waar ze het over hebben. Maar voor hoever is dat mogelijk? Want weet er wel echt iemand wat er is gebeurd?
De straten, de koetsen en de hoge hoeden moet je er wel zelf bij denken. Het blijft Londen, maar ook Londen is veranderd door de eeuwen heen. Maar mocht je er toch zijn, een avond over hebben en benieuwd zijn naar een van de meest beruchte inwoners die deze stad ooit gekend heeft, zul je waarschijnlijk niet teleurgesteld zijn.
Maar ook als je niet zo dol bent op het hele groepsgebeuren met een wijsneus voorop, kun je ook de locaties zelf bezoeken. Overdag, of als je durft ook als de zon onder is. Op het internet zijn veel kaarten te vinden over de locaties, met de beschreven toelichting. Zoals bijvoorbeeld op dit blog.
-Yvonne
